ایمنی و کار

شناسنامه

فرهنگنامه شهروندی (۸): ایمنی و کار

تهیه شده در اداره توسعه فرهنگ شهروندی

گردآورندگان:

زیرنظر: مرتضی رشیدی معاون اجتماعی و شهروندی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان

مدیر پروژه : احمد رضایی دارافشانی رییس اداره توسعه فرهنگ شهروندی

مسئول هماهنگی: وجیهه جعفری کارشناس پژوهش و آموزش اداره توسعه فرهنگ شهروندی

تدوین: سعید معتمدی-سمیرا مختاری

با همکاری:

رضا برزوئیان:رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان اصفهان

محمود امدادیان: کارشناس مسئول بازرسی کار اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی

زهره کیانی: بازرس کار اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی

سعید طاهری: بازرس کار اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی

ویراست اول: پاییز و زمستان ۹۷

معرفی

وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی که از ادغام : سه وزارت تعاون ، وزارت کار و وزارت رفاه و تأمین  اجتماعی در سال ۱۳۹۰  فعالیت خود را آغاز کرد.

تاریخچه وزارت تعاون (تعاونیهای رسمی در ایران قبل از انقلاب اسلامی )

آغاز تعاون رسمی در ایران را می توان از حیث عنوان موادی در قانون تجارت سال ۱۳۰۳ شمسی دانست. موادی از این قانون به بحث در مورد تعاونیهای تولید و مصرف پرداخته است. اما از لحاظ تشکیل و ثبت و فعالیت رسمی می توان سال ۱۳۱۴ را آغاز فعالیت تعاونیها در ایران دانست. زیرا در این سال توسط دولت اقدام به تشکیل نخستین شرکت تعاونی روستائی در منطقه داودآباد گرمسار گردید. مبنای تشکیل شرکت فوق قانون تجارت سال ۱۳۱۱ بود که در چند ماه بحثی از شرکتهای تعاونی آورده بود. درسال ۱۳۳۲ اولین قانون تعاونی ایران که با الهام گرفتن از قوانین خاص دیگر کشورها تهیه شده بود به صورت لایحه قانونی بتصویب رسید.درسال ۱۳۳۴ لایحه مزبور با اصلاحاتی از تصویب مجلس وقت گذشت و اولین قانون تعاون ایران تصویب شد که پایه و اساس تعاونیهای زیادی بخصوص بعد از سال ۱۳۴۱ قرار گرفت.

درسال ۱۳۴۱ براساس تبصره ۲ ماده ۱۶۵ قانون مربوط به اصلاحات ارضی رژیم گذشته، کشاورزانی که زمین دریافت می داشتند ناچار بودند قبلاً عضویت شرکت تعاونی روستایی را بپذیرند. به این ترتیب در مدت کوتاهی بیش از ۸ هزار شرکت تعاونی روستائی تشکیل گردید که بعداً در هم ادغام شد و حدود سه هزار شرکت را بوجود آوردند و سازمانهایی از جمله سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران،‌سازمان مرکزی تعاون کشور، وزارت تعاون و اصلاحات ارضی و … پدید آمدند.در سال ۱۳۵۰ قانون شرکتهای تعاونی با مطالعه قوانین سایر کشورها تهیه و تصویب رسید که موادی از آن هنوز هم مبنای کار تعاونیهاست.

اهم فعالیتهای بازرسی کار:

مشاغل سخت و زیان آور

مشمولین (متقاضیان ) بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان آور: 

 برابر بند ۱ ماده ۱۳ آئین نامه بیمه شدگانی که حداقل ۲۰ سال سابقه کار متوالی یا ۲۵ سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور را دارا باشند  ( بدون شرط سنی )  مشمول می شوند.

کارهای سخت و زیان آور

برابر ماده ۱ آئین نامه اجرایی قانون فوق الذکر، کارهای سخت و زیان آور کارهایی است که در آن عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده تنشی به  مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن می باشد.

آگاهی

سوالات متداول :

          ۱   کارهای سخت و زیان آور به چه کارهایی گفته می شود ؟

کارهای سخت و زیان آور ،کارهایی است که در آن ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر ازظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد  که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به کار گیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره ، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود .

۲- منظور از نوع الف و ب در کارهای سخت و زیان آور چیست ؟

به موجب ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی بند (۵) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) الحاقی ماده (۷۶) قانون اصلاح مواد (۷۲) و (۷۷) و تبصره ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده (۷۶) مصوب ۱۳۷۱ ـ مصوب ۱۳۸۰ـ موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۵۳۶۵/ت۳۶۰۰۵هـ مورخ ۵/۲/۱۳۸۶  ، مشاغل به دو گروه الف و ب تقسیم بندی می شوند .

گروه الف: مشاغلی که صفت سخت و زیان آوری با ماهیت شغل وابستگی دارد اما می توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی ، ایمنی و تدابیر مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آن ها را حذف نمود .

گروه ب : مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی ، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما‌، صفت سخت و زیان آوری آن ها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان آوری آن ها حفظ می گردد ……

توصیه ها

ماده ۷ – قرارداد کار عبارتست از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد.

تبصره ۱ – حداکثر مدت موقت برای کارهایی که طبیعت آنها جنبه غیر مستمر دارد توسط وزارت کار وامور اجتماعی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

تبصره ۲ – درکارهائی که طبیعت آنها جنبه مستمر دارد، در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد دائمی تلقی می شود.

ماده ۱۱ – طرفین می توانند با توافق یکدیگر مدتی را به نام دوره آزمایشی کار تعیین نمایند. در خلال این دوره هر یک از طرفین حق دارد، بدون اخطار قبلی وبی آنکه الزام به پرداخت خسارت داشته باشد، رابطه کاررا قطع نماید کارگر فقط مستحق دریافت حقوق مدت انجام کار خواهد بود ……

تبصره – مدت دوره آزمایشی باید در قرارداد کار مشخص شود. حداکثر این مدت برای کارگران ساده ونیمه ماهر یکماه و برای کارگران ماهر و دارای تخصص سطح بالا سه ماه می باشد.

تبصره – کارگاههای خانوادگی نیز مشمول مقررات این فصل بوده و مکلف به رعایت اصول فنی و بهداشت کار می باشند.

قوانین

  • قانون کار
  • قانون تأمین اجتماعی
  • آئین دادرسی کار
  • آیین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار :
  • آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاهها
  • آئین نامه ایمنی ساختمان کارگاهها
  • آئین نامه حفاظت در مقابل خطرات وسایل انتقال نیرو
  • آئین نامه حفاظت مواد خطرناک و مواد اشتغال و مواد قابل انفجار
  • آئین نامه حفاظتی وسایل حمل ونقل و جابجا کردن مواد و اشیاء در کارگاهها
  • آئین نامه ایمنی و مقررات حفاظتی در ماشین های کنکاسور ، خردکن و آسیاب
  • آئین نامه حفاظت حمل ونقل، ذخیره سازی و توزیع گاز مایع …….