شناسنامه:
فرهنگنامه شهروندی (۷): اخلاق شهروندی و سلامت روان
تهیه شده در اداره توسعه فرهنگ شهروندی
گردآورندگان:
زیرنظر: مرتضی رشیدی معاون اجتماعی و شهروندی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان
مدیر پروژه : احمد رضایی دارافشانی رئیس اداره توسعه فرهنگ شهروندی
مسئول هماهنگی: وجیهه جعفری کارشناس پژوهش و آموزش اداره توسعه فرهنگ شهروندی
تدوین: احسان کاظمی
ویراست اول: پاییز و زمستان ۹۷
تعاریف
۱- همدلی و نوع دوستی
همدلی، توانایی درک احساسات و دیدگاه‌های دیگران و استفاده از این دانسته‌ها برای مدیریت رفتارمان تعریف می‌شود
۲- خویشتن داری
خویشتن داری: خویشتن‌داری قضاوت شخصی در مورد باارزش بودن است که نگرش‌های فرد را نـسبت بـه خودش ابزار می‌کند و در عـین حـال یک تجربه ذهنی است که از طریق گزارش‌های کلامی و رفتارهای گویا و آشکار، به افراد دیگرمنتقل می‌شود.
۳- مهربانی
به مجموعه اعمال و رفتاری گفته می‌شود که حاکی از ایثار، مدارا، قدرشناسی و احترام به دیگران است.
۴- تاب آوری
تاب آوری را فرایند توانایی یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط تهدید کننده تعریف نموده اند.
۵- احترام
احساسی مثبت از ارج نهادن و اعتنا به فرد یا گروهی است که فرد احترام‌گذارنده آن را سزاوار احترام می‌شمارد.
۶- خردورزی
خِرَد، داشتن دانش، شعور، فهم، تجربه و بصیرت، اکتسابی و نیز فهم ذاتی به همراه قابلیت کار بستن آنهاست.
۷- همکاری
همکاری به معنای به عهده گرفتن مسئولیت بین چند نفر برای رسیدن به یک یا چند هدف مشترک است.
۸- صداقت
صداقت به معنای شفافیت در کلام و رفتار و عدم پنهان واقعیت است.
۹- نظم
نظم و اراستگی به معنای داشتن قواعد و چارچوب های پایدار و مشخص در تمام جنبه های زندگی می باشد.
۱۰- صلح
صلح و دوستی به معنای نداشتن احساس منفی نسبت به دیگران و اشتیاق با ایجاد ارتباطی توام با آرامش، احترام و دوستی و برابر خواهی است.
آگاهی ها
۱-همدلی و نوع دوستی
آدم‌های همدل گرایش به بخشندگیِ بیشتر دارند و نسبت به رفاه دیگران از خود علاقه نشان می‌دهند. آنها همچنین روابط شادتری را تجربه می‌کنند و از احساس بهزیستی فردی بیشتری برخوردارند. همدلی نوع خاصی از توجه داشتن به دیدگاه دیگری است. درواقع، همدلی دو جزء شناختی و یک جزء عاطفی دارد. اجزای شناختی همدلی عبارتند از توانایی در شناسایی و نامگذاری حالات دیگران و توانایی در حدس زدن دیدگاه اشخاص دیگر. جزء عاطفی آن عبارت است از توانایی در نشان دادن پاسخ عاطفی مناسب، به منظور برقراری روابط همدلانه. فرد باید بتواند خود را به جای دیگران بگذارد، امور را از دیدگاه آنها ببیند و از خود بپرسد اگر من به جای او و در شرایط او بودم، چه احساسی داشتم؟ شرایط لازم برای انجام چنین کاری خودآگاهی است. همدلی نقطه آغاز نوعدوستی و یاری رسانی است.
شهروندانی که مهارت همدلی دارند نسبت به یکدیگر با رافت بیشتری رفتار کرده و سعی می کنند در بحران های اجتماعی، اقتصادی و مهم تر از همه بلایای طبیعی با درک صحیح شرایط دیگران، به امداد و یاری رسانی به انان بشتابند……
توصیه ها
۱- همدلی و نوع دوستی
۱-توسعه آگاهی شهروندان از مشکلات و نیازهای یکدیگر.
۲-تشکیل گروه های مردمی همدل در محلات و مناطق شهری برای رسیدگی به مشکلات شهروندان
۳-برگزاری نشست های مردمی در مناطق مختلف برای گفت و گو در مورد چالش ها و مسائل شهری
۲- خویشتن داری
۱-آموزش مهارت خویشتن داری در سطح فرهنگسراها و مراکز فرهنگی شهر برای تمامی اقشار جامعه
۲-برگزاری مسابقات فرهنگی با هدف کسب مهارت خویشتن داری در محله های شهری.
۳- مهربانی
۱-آموزش مهارت مهربانی از طریق رسانه ها، نمایش های خیابانی و مدارس
۲-تشویق شهروندانی که رفتارهای مهربانانه نسبت به دیگران نشان داده اند.
۴- تاب آوری
۱- پرورش مهارت حل مسئله در همه گروه های سنی
۲- توسعه حمایت های اجتماعی در سطح شهر
۳-آموزش تفکر مثبت در جامعه
۵- احترام
۱-آموزش احترام به تفاوتهای بین افراد به همه گروه های سنی
۲-ترویج رفتارهای احترام آمیز در سطح جامعه
۶- خردورزی
۱-توسعه آگاهی های مدنی به شهروندان و ترغیب به اندیشیدن
۲-برگزاری جلسات هم اندیشی برای حل معضلات شهری در محله ها و سطح شهر
۷- همکاری
۱-ایجاد زمینۀ همکاری برای تمامی شهروندان در مورد مسائل و مشکلات شهری
۲-آگاه سازی شهروندان به نقش و توانایی های خود و ترغیب آنان به بر عهده گرفتن مسئولیت های اجتماعی و مداخله موثر در آن
۸- صداقت
۱-آموزش مهارت اعتماد به نفس که زمینه بروز رفتار صادقانه می باشد
۲-تهیه برنامه های رسانه ای برای ترویج فرهنگ شفافیت و صداقت
۹- نظم
۱-آشنا ساختن شهروندان به تعهدات شهروندی باعث می شود که به تدریج در زفتارهای خود نظم ایجاد کنند
۲-آموزش برنامه ریزی روزانه در مدارس و دانشگاه ها
۱۰- صلح
۱-تشکیل گروه های صلح و دوستی در محله ها برای حل و فصل دوستانه مشکلات بین همسایگان و ساکنان محل
۲-آموزش مهارت های صلح و دوستی از طریق رسانه ها با استفاده از نمایش، داستان و برنامه های تلویزیونی
منابع و ماخذ
- آتش پور، سید حمید، کاظمی، احسان(). آموزش هوش هیجانی به کودکان، انتشارات ابوعطا.
- کاظمی، احسان(زیر چاپ).مهارتهای زندگی در شهر، انتشارات خانواده سالم.
- بوربا، میکله(۱۳۹۰). پرورش هوش اخلاقی، ترجمه فیروزه کاوسی، انتشارات رشد
- صادقی، منصوره السادات(۱۳۹۴). آموزش مهارت های خویشتن داری، دبیرخانه مراکز مشاوره وزارت علوم.
- – اینهورن، اشتفان(۱۳۹۲). هنر مهربانی، ترجمه مریم ملکوتی، انتشارات قطره.
- پللی، مری لین، و ویکفیلد، مایکل(۱۳۹۵). تاب آوری، ترجمه محمدرضا مقدسی، انتشارات ورجاوند
- نیکتورا، نیکول، و آن لیزر – ماریا، جولی(۱۳۹۶). تاب آوری و بهزیستی جوانان، انتشارات ورجاوند
- دابز، باربارا، و پلتی، رزت(۱۳۹۵).احترام و اتکاء به نفس، ترجمه فریده مهدوی دامغانی، انتشارات تیر.
- ابراین، سوزان(۱۳۹۴).چگونه احترام، ادب و حرمت گذاشتن را به کودکان بیاموزیم، ترجمه فاطمه سادات موسوی، انتشارات ما و شما
- اسعدی، سمانه، و همکاران(۱۳۹۲). معرفی مفهوم خردمندی، رویکردهای نوین آموزشی، سال هشتم، شماره ۲.
- امیرآزاد، عبدالله(۱۳۹۶).خردپروری، انتشارات مینوفر.
- – هاروارد بیزینس ریویو(۱۳۹۷). درباره همکاری، ترجمه سید محمد تقی زاده مطلق، انتشارات هنوز
- – کاظمی، احسان(زیر چاپ). جستارهایی در باب شهروندی، انتشارات خانواده سالم.
- -تریسی، برایان(۱۳۹۴). معجزه انضباط فردی، انتشارات شبگیر.
- -کندو، ماری(۱۳۹۶). دگرگونی زندگی با جادوی نظم، انتشارات البرز.
- -لیبرمن، دیوید(۱۳۸۸). آیین صلح و دوستی، ترجمه امیر حسین مکی، انتشارات نسل نواندیش.
- -عباسی، ابوالفضل(۱۳۹۵). آموزش صلح، انتشارات تایماز.